Agresja u dzieci zawsze zastanawia dorosłych. Często zadajemy sobie pytanie czemu dzieci są agresywne, albo stają się agresywne, a przecież kiedyś takie nie były.
Pojawienie się agresji u dzieci to trudny problem, niestety coraz bardziej powszechny. Wytłumaczenie tego problemu powinniśmy szukać niekoniecznie w naszym dziecku, a w jego najbliższym środowisku. Dziecko przecież nie rodzi się od razu agresywne, tylko w niektórym momentach staje się agresywne. Dzieci są najlepszymi obserwatorami, a dorośli o tym zapominają, poprzez swoje obserwacje dzieci dostrzegają otoczenie, ludzi z którymi żyją i zapamiętują to, co zobaczą. Ogromne znaczenie dla maluchów są relacje z najbliższymi czyli z rodzicami, najważniejszymi osobami w ich życiu, pamiętajmy, że jesteśmy dla nich wzorem do naśladowania. Jeżeli dziecko widzi, że rodzic robi awanturę pani w sklepie, bo zważyła mu 5 dag więcej wędliny- to Wasze dziecko zareaguje dokładnie tak samo kiedy coś pójdzie nie po jego myśli. Przykład idzie „z góry”. W jaki sposób ma szanować mamę/tatę, która/y zniża się do poziomu niegrzecznego czterolatka?
Jak powinniśmy się zachować w czasie agresji naszego malucha?
- POMÓC DZIECKU ODREAGOWAĆ ZŁOŚĆ
Przede wszystkim rodzice powinni wykazać się cierpliwością i konsekwencją. Powinniśmy na takie zachowanie reagować spokojem. Najgorsze co jest możliwe to reagować na agresje agresją. Pomimo tego, że to jest czasem najtrudniejsze. Nie możesz też wybuchać, krzyczeć ani tym bardziej dawać dziecku klapsa. Powinniśmy naszemu dziecku wytłumaczysz , że nie wolno nikogo bić, ani nie robić komuś krzywdy. Postarajmy pokazać mu że są inne sposoby na wyładowanie negatywnych emocji. Oczywiście, rozmowę przeprowadzamy z dzieckiem, kiedy przestaje byś już agresywne, kiedy się wykrzyczy. Do tego czasu czekamy cierpliwie, aż nasz maluch zmęczy się tupaniem, krzykami itp.
- GDY NASZE DZIECKO NAS UDERZY
Jest to sytuacja niespodziewana dla dorosłego jak i również dla dziecka. Na taką sytuacje nie reagujemy krzykiem ani klapsem. Przede wszystkim powinniśmy wziąć dziecko za ręce i stanowczym, zdecydowanym tonem, patrząc prosto w oczy powiedzieć, że nie wolno bić bo sprawia Ci to ból. Następnie mówimy dziecku, że powinno przeprosić za swoje zachowanie. Wyjaśniamy dziecku, że słowo „przepraszam” oznacza to, że żałuję tego co zrobiłae/am i że więcej tego nie zrobię. W dalszym postepowaniu należy wyciągnąć konsekwencje wobec dziecka za to że uderzyło rodzica. Może to być zakaz oglądania w tym dniu bajek, czy brak jakiejś innej rzeczy na której dziecku bardzo zależy.
- HISTERIA DZIECKA
Kiedy dziecko uderzy Cię w momencie gdy jest złe albo wpadnie w histerie powinniśmy zostawić go. Nie reagujemy gdy rzuci się na ziemię czy rozrzuci zabawki. Dajmy mu czas na to by się uspokoiło, wówczas wtedy będziemy mogli z nim porozmawiać o jego zachowaniu. Jeśli w takich sytuacjach rodzice starają się dziecko uspokoić lub dać mu to, czego chce to takie sytuacje będą się powtarzać ponieważ dla dziecka to znak że takie akty z jego strony są skuteczne i dzięki temu zawsze dostanie to, czego chce. Oczywiście pamiętajmy, żeby sprawdzić czy dziecko jest bezpieczne. Następnie mówimy dziecku, że powinno przeprosić za swoje zachowanie i wyciągamy konsekwencje wobec dziecka, jak wyżej.
Założenie jest takie: trzeba dzieciom dać „dobry przykład” oraz pokazać, że jak coś przeskrobią to czeka je kara. Nie jest to dziełem przypadku, że w rodzinach, w których rozwiązuje się problemy w sposób agresywny najczęściej mamy do czynienia z atakami histerii wobec kolegów w przedszkolu czy nawet wobec nauczycielek.
- KIEDY DZIECKO ZACHOWUJE SIĘ AGRESYWNIE ORAZ BIJE W MIEJSCACH PUBLICZNYCH
W takich momentach powinniśmy zareagować zdecydowanie. Pamiętajmy, że powinniśmy być pewni siebie jako dorośli i zdecydowanym, ale jednocześnie nie podniesionym głosem powiedzieć, że zabraniasz mu się tak zachowywać bo w przeciwnym razie wyciągniesz tego konsekwencje. Zareaguj, wypowiadaj się spokojnym tonem, że nie powinien tak robić. Gdy zdarzy się tak, że dziecko po tych słowach wpadnie w szał, zacznie się szarpać czy rzuci się na Ciebie z pięściami, to wtedy spróbuj je mocno i zdecydowanie chwycić za ramiona. Powstanie w ten sposób swoista blokada z której Twoje dziecko nie będzie mogło się wyswobodzić i zadać kolejnego ciosu. Dopiero wtedy, kiedy się uspokoi, wypuść je, a dopóki to nie nastąpi powtarzaj mu że ma być spokój. Jak sytuacja zostanie opanowana, wtedy porozmawiaj z dzieckiem o jego zachowaniu. Wytłumacz mu że nie zgadzasz się na takie zachowanie, że nie dajesz pozwolenia na takie zachowanie i że za każdym razem będziesz wyciągał konsekwencje. To Ty jesteś matką, to Ty jesteś ojcem. Jesteś kimś większym od dziecka. Powiedz mu o tym: „Jestem większa/y i silniejsza/y, więc mnie ni bij”. Psychologia ewolucyjna uczy nas, że dziecko w osobie matki i ojca ma widzieć kogoś większego i silniejszego. Chce od niego poczucia bezpieczeństwa. Spójrz karcącym wzrokiem. I nie bój się tego. Wielu z Was popełnia błąd w taki sposób, że mówi łagodnie i z uśmiechem: no, ale nie wolno bić mamusi … tak nie wolno kochanie …. to jest tak naprawdę przyzwolenie i zachęta do powtórki. Słowa niosą mniej informacji (20%) niż ton waszego głosu (80%). Jeżeli nie chcesz, żeby Cię dziecko biło, to musisz być stanowczy. Nie możesz się w tym momencie uśmiechać. To zupełnie normalne i logiczne. Czasami rodzice się boją okazać niezadowolenie i stanowczość. A tak się składa, że te dwie rzeczy są wielkim darem dla dziecka.
Droga mamo i drogi tato, skoro Twojemu dziecku wolno wymierzyć sprawiedliwość komuś takiemu, jak mama czy tata, kto w rodzinie ma największy autorytet, skoro autorytet można podeptać i okładać pięściami, to kogo Wasze dziecko ma szanować? W ten sposób sami na własne życzenie degraduje się w oczach dziecka do poziomu jego rówieśnika. To nie wszystko. Właśnie dajecie mu przykład i uczycie go:
- że dorośli mogą podlegać wyrokom dzieci.
- że dzieci mogą dorosłych rozstawiać po kątach.
- że dziecko ma prawo wymagać od dorosłych, żeby stosowali się do jego poleceń.
Jak to rokuje na przyszłość? Kto takiemu dziecku zapewni bezpieczeństwo? Komu dziecko ma zaufać? Kto jest od niego większy? Kto jest najsilniejszy na świecie jak nie własny tato? Kto jest najmądrzejszy na świecie jak nie własna mama? A w ślad za rodzicami nauczycielka w szkole?
Oczywiście, Twoje dziecko zawsze powinno przeprosić po takim ataku agresji, a konsekwencje powinny być surowsze.
Opracowały:
Jolanta Perlak-Patyńska
Karolina Olszewska