Rodzice niejednokrotnie zastanawiają się nad tym czy mowa jego dziecka rozwija się prawidłowo. Kilka wskazówek, które przygotowałam pozwolą ocenić, na jakim etapie znajduje się mowa Państwa dziecka, a wspólne zabawy i ćwiczenia pozwolą miło spędzić czas i umocnić rodzinne relacje.

Rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym:

a). Dziecko 3 letnie, potrafi porozumieć się z otoczeniem, jego mowa jest już w pewnym stopniu ukształtowana, jednak jej rozwój odbywa się w dalszym ciągu i często pojawiają się błędy. Dziecko trzyletnie powinno już wymawiać wszystkie samogłoski ustne i nosowe, spółgłoski: p, b, m, f, w, ś, ź, ć, dź, ń, k, g, h, t, t, d, n, l, ł, j. Pojawiają się również głoski takie jak: s, z, c, dz. Dziecko już umie wypowiadać większość z tych głosek poprawnie w izolacji, a w mowie potocznej zastępuje je zaś głoskami łatwiejszymi. Dziecko zmiękcza głoski: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż na głoski: ś, ź, ć, dź.

b). Dziecko 4 letnie, potrafi już mówić o przeszłości i przyszłości. Zadaje mnóstwo pytań. Utrwalają się głoski s, z, c, dz. Głoski sz, ż, cz, dż dziecko może wymieniać na s, z, c, dz - jest to tzw. seplenienie fizjologiczne.

c). Dziecko 5 letnie, mowa dziecka w tym wieku powinna być zrozumiała a wypowiedzi dziecka wielozdaniowe, uwzględniają kolejność zdarzeń i zależności przyczynowo - skutkowe, są zwykle poprawne gramatycznie. Wyjaśnia znaczenie słów, opisuje cechy przedmiotów i możliwość ich zastosowania. Dziecko potrafi już wymawiać głoski: sz, ż, cz, dż.

d). Dziecko 6 letnie. Powinno już prawidłowo wymawiać wszystkie głoski, oraz powinno mieć opanowane mówienie. Dokonywać analizy i syntezy słuchowej wyrazów o prostej budowie fonetycznej (tzw. głoskowania). Wyodrębniać głoski na początku, na końcu i w środku wyrazu.

Jak wspierać rozwój mowy dziecka?
1. Zadbajmy o poprawność i bogactwo naszych wypowiedzi!
2. Odpowiadajmy na pytania naszych dzieci w sposób wyczerpują.
3. Zadbajmy o prawidłowy zgryz dziecka! Wady zgryzu są jedną z najczęstszych przyczyn powstawania wad wymowy.
4. Ograniczmy naszym dzieciom dostęp do programów telewizyjnych. Wybierajmy programy właściwe dla wieku dziecka, rozmawiajmy z dziećmi na temat obejrzanego programu, uczmy je budowania wypowiedzi.
5. Zwracajmy uwagę na prawidłowy sposób oddychania! Uczmy dzieci oddychania nosem. Jeśli nasze dziecko oddycha przez usta, często ma otwartą buzię, chrapie w nocy, często ma zatkany nos- skonsultujmy się ze specjalistą (laryngologiem, foniatrą, logopedą).
6. Zachęcajmy dzieci do zabaw usprawniających pracę języka i warg! Są to świetne ćwiczenia profilaktyczne. Jeśli Twoje dziecko mówi niewyraźnie, ma problemy artykulacyjne, skonsultuj się z logopedą.

Propozycje zabaw i aktywności stymulujących rozwój mowy przedszkolaków
Do ich wykonania nie potrzebujecie praktycznie żadnych specjalnych rekwizytów. Wszystko to znajdziecie w Waszym domu.

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego:
Po posiłku pozwólmy dziecku wylizać talerz językiem jak kotek. To ćwiczenie mniej eleganckie, za to bardzo skutecznie gimnastykuje środkową część języka.
Po śniadaniu posmarujmy dziecku wargi miodem, kremem czekoladowym lub mlekiem w proszku i poprośmy, aby zlizał je dokładnie jak miś czy kotek.
Kiedy dziecko ziewa nie gańmy go, lecz poprośmy, aby ziewnęło jeszcze kilka razy, ale zasłaniając usta.
Jeśli dziecko dostało lizaka zaproponujmy mu, aby lizało go unosząc czubek języka ku górze.
Przy porannym i wieczornym myciu zębów zaproponujmy dziecku liczenie zębów lub witanie się z nimi w ten sposób, aby czubek języka dotknął każdego zęba osobno.
Dmuchanie na talerz z gorącą zupą, chuchanie na zmarznięte dłonie, cmokanie, żucie pokarmów a nawet wystawianie języka to też ćwiczenia aparatu artykulacyjnego.
Naśladujmy odgłosy, zwierząt, przedmiotów, pojazdów itp. Zabawy dźwiękonaśladowcze ćwiczą cały aparat mowy i rozwijają wszystkie najważniejsze funkcje mowy, a są dziecka atrakcyjną zabawą.
Podczas rysowania poprośmy dziecko, aby narysowało językiem kółko (dookoła  warg) lub kreseczki(od jednego do drugiego kącika ust).
Czytanie książek
To aktywność, która genialnie wspiera wszechstronny rozwój dziecka nie tylko mowy. Czytanie nie tylko poszerza ich horyzonty myślowe, ale również wzbogaca słownictwo dziecka. To świetny sposób na spędzenie czasu z dzieckiem, gdy nie mamy ochoty na zabawę. Podczas czytania, pokazujmy obrazki pytajmy o nie, modulujmy głos. Rozmawiajmy o przeczytanym tekście, Dzięki temu dziecko nie tylko nie znudzi się czytaniem, ale również łatwiej przyswoi czytany tekst.
Zabawy ruchowe (duża motoryka)
Bawmy się w zabawy z ruchami naprzemiennymi, czyli: klaskanie na przemian w ręce rodzica, stukanie w kolana, pajacyki. Możecie poprosić dziecko o podskakiwanie na jednej nodze, żeby prawym łokciem dotknęło lewego kolana (i odwrotnie), rozłożyć długi sznurek i poprosić dziecko, żeby szło po nim (stopa za stopą).Zabawy te mają wpływ na rozwój połączeń pomiędzy półkulami, co ma wpływ na mowę, a później ułatwia naukę czytania i pisania.
Zabawy rozwijające małą motorykę
Bawmy się z dzieckiem lepiąc z różnych mas np. plasteliny, ciastoliną, piasku. Kolorując (młodsze dzieci mogą malować palcami), zgniatając małe kulki papieru, wycinając kształty z papieru, nawlekając koraliki na sznureczek itp. Sprawność małej motoryki ma ogromny wpływ na rozwój mowy. Stosując ćwiczenia usprawniające motorykę palców rąk, wpływamy na precyzję ruchów artykulacyjnych języka, warg i żuchwy.
Zabawy sytuacyjne
Na rozwój mowy świetnie wpływają zabawy tematyczne (w lekarza, dom, sklep, plac budowy). Gdy dziecko bawi się samo, genialnie rozwija swoją wyobraźnię, kreatywność, samo dochodzi do pewnych rozwiązań. Z kolei, gdy bawi się z rodzicem, poznaje jego perspektywę, może poznawać nowe słowa, uczy się prowadzić dialog, współpracować. Poza tym w przypadku jednej i drugiej opcji dziecko uczy się wchodzić w różne role, odtwarzać zachowania innych, zaobserwowanych przez siebie osób.
Gry planszowe
Świetnym sposobem wspierającym rozwój mowy i niewymagającym od rodzica kreatywności oraz umiejętności aktorskich są gry planszowe.
Gry planszowe rozwijają:
logiczne myślenie,
pamięć,
percepcję wzrokową i słuchową,
sprawność manualną,
umiejętności komunikacyjne,
umiejętności społeczne (uczą nasze dzieci naprzemienności kontaktu, która jest tak ważna w komunikacji, przestrzegania ustalonych zasad oraz cieszenia się z sukcesu i godzenia z przegraną).

Dla 3-4-latków polecam gry rozwijające słownictwo takie, które opierają się na łączeniu wyrazów w jakimś kluczu np. przeciwieństwa, skojarzenia, kolory, dzielenie na kategorie. Świetne propozycje ma seria Sowa Mądra głowa (wyd. Alexander) np. „Czy wiesz, jaki to zwierz?”, „Skojarzenia”, „Co, do czego?” lub propozycje wydawnictwa Kapitan Nauka.
Dla dzieci starszych 5-6 letnich Na tym etapie, poza dalszym poszerzaniem słownictwa,  warto zacząć rozwijać także mowę opowieściową. Tutaj pomocne będą np. gry z serii „Opowiem Ci mamo” (wyd. Alexander) Są to proste opowieści obrazkowe, które po ułożeniu w odpowiedniej kolejności, można z dzieckiem opowiadać i rozmawiać o sytuacjach, które miały tam miejsce. Im dziecko jest starsze, tym dłuższe historyjki wybieramy. Inna gra to „Story cubes- kości opowieści” wszechstronna gra składająca się z sześciennych kostek z grafikami, ustalamy iloma kostkami rzucamy i układamy opowiadanie

Dla dzieci w każdym wieku polecam gry rozwijające spostrzegawczość: np. Dobble, Sokole oko, „Gra w chowanego”. Świetne dla rozwoju dzieci są gry z kodowaniem np. „Zakodowany zamek” Kapitana Nauki czy układanki logiczne np. ze Smart Games.
Dobre planszówki (nie tylko te uznane za rozwijające mowę) sprawiają, że dzieci bardzo angażują się emocjonalnie, przeżywają coś, co daje im motywację do komunikacji, inicjuje dialog – podstawę naszej komunikacji społecznej.

Przede wszystkim musimy pamiętać, że rodzice nie są terapeutami, a dom to nie gabinet logopedyczny. Małe dzieci powinny mieć czas na odpoczynek, relaks i zabawę. I właśnie ta ostatnia jest wspólnym mianownikiem dla rozrywki i nauki. Bawiąc się, dziecko nie ma poczucia, że ćwiczy, że nad czymś pracuje. Nie żałujmy, więc czasu dla naszych pociech, aby samemu się zrelaksować i pobawić, a przy okazji wspierać rozwój mowy naszej pociechy.

Attachments:

jak wspierać rozwój mowy 1.jpg	[ ]	140 kB
plakat-kuchenna_m.jpg	[ ]	694 kB